فُرُشٍ مَّرْفُوعَةٍ و مفهوم واقعی و دور از تصورات غلط ذهنی

مقدمه نوشتار

کلمات در فرهنگ لغات و در زبان های مختلف دارای معانی مختلفی هستند. در بسیار موارد معنی اصلی کلمات در برابر مفاهیم غیر واقعی و سنتی ماهیت لغوی خود را از دست میدهند. در زبان عربی این مورد با شدت بیشتری مشاهده میشود. اعراب صدر اسلام فرهنگ ادبی و زبان قانونمند با قواعد معین نداشته اند. در حقیقت زبان عربی در محاوره و شفاهی به عنوان یک زبان مرسوم بوده است. با نزول قرآن زبان عربی وارد مرحله جدیدی شد. شیوه نگارش و جهان بینی خاصی که در تدوین آیات الهی بکار برده شده بود کاملا نو و دارای یک هم آهنگی بی نظیر در رعایت قواعد زبان عربی که مختص قرآن بود و قبلا در زبان عربی سابقه ای نداشته است. زبان عربی به خط کوفی نوشته می شد . کسره ، ضمه ،فتحه ، تشدید ، سکون و سایر قواعد یک زبان مدون را نداشت. مسلمانان صدر اسلام آیات قرآن را حفظ میکردند. افراد بسیار کمی خواندن و نوشتن را می دانستند و اغلب مهاجرین ایرانی مانند سلمان فارسی خواندن و نوشتن را به مسلمانان آموختند و آیات بر روی لیف خرما، پوست جانوران اهلی و سایر نوشته و نگهداری میشد. از آنجائیکه برخی آیات که تعداد آنها هم زیاد است متشابه هستند و از تمثیل و تشبیه برای بیان یک واقعیت علمی که برای مسلمانان ناشناخته  بودند مورد سوال قرار می گرفت.

ابن عباس اولین کسی است که سعی نمود برخی از کلمات را معنی کند و تلاش فراوانی در این زمینه انجام داد و شاگردان وی پس از فوت ایشان نظرات وی را به عنوان پایه تفسیر آیات متشابه قراردادند و از قول وی نقل نمودند و این چنین پایه تفاسیر بنا نهاده شد. تلاش ابن عباس در نوع خود بسیار با ارزش و تحولی در علم کلام ایجاد کرد. تمامی تفاسیر شیعه و سنی در آیات متشابه پایه تصورات خود را بر آن گذاردند. برخی از کلمات مانند منی دارای چند مفهوم مختلفی بودند. اصل معنی منی تقدیر، آرزو و ضمنا آب مرد هم در زبان عامیانه با توجه به معنی اصلی این کلمه منی نام گذارده بودند. منی به مفهوم آب مرد مفهوم عامیانه بود و به مرور زمان معنی اصلی کلمه جای خود را به معنی عامیانه داد که با واقعیت قرآن همخوانی ندارد. دلیل انتخاب مثلا ماء دافق که از بین صلب و ترائب بیرون میجهد. سه کلمه صلب سخت و ترائب نرم و آب جهنده هم آبی است بیرون رونده و آب بیرون رونده و دفع شونده را تنها در آب مرد پیدا کردند و نتیجه گرفتند ماء دافق، آب بیرون رونده باید آب مرد باشد و صلب و ترائب را هم با در نظر گرفتن آب مرد پشت مرد و سینه زن تفسیر کردند  چرا که یکی سخت بود و دیگری نرم . تمامی مفسرین هم به احترام مفسرین قدیم مانند طبری، ابن کثیر و بسیاری دیگر چشم بسته آن را نقل کردند و این چنین بر باور نشست و شبهات فراوان خلق شد. امروزه علم زیست شناسی دامنه بحث خود را در خلقت اولین نطفه حیات در زمین اولیه از توده نرم سیاه و در درون سنگ رس می دانند و آب بیرون رونده از بین این دو توده نرم  و سنگ رس سخت، مشکل پیچیده دانشمندان شده است و موضوعیت یافته است.

کلمات حور، قاصرات، مقصورات، غلمان، حسان، و فراش همه سرنوشت مشابه آب مرد داشته اند

در مقالات پیشین مقصورات، غلمان ، حورالعین مشروحا با استناد با آیات قرآن بیان شد که در قرآن زن نامیدن این ها نشات گرفته از تصورات ذهنی غلط  گذشتگان است. و در این نوشتار فراش و فرش که زن زیبا در بهشت معنی شده را با استناد با معانی مطرح شده در سایر آیات و روایت معروف ، الولد للفراش و للعاهر الحجر مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار می دهیم. ابتدا آیات 27 الی 37 سوره واقعه را مرور میکنیم.

وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ - فِي سِدْرٍ مَّخْضُودٍ- وَطَلْحٍ مَّنضُودٍ- وَظِلٍّ مَّمْدُودٍ- وَمَاء مَّسْكُوبٍ- وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ- لَّا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ- وَفُرُشٍ مَّرْفُوعَةٍ- إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء- فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا- عُرُبًا أَتْرَابًا-و اصحاب یمین وچه اصحاب یمینی آنها در سایه درختان سدر بی خار قرار دارند و در سایه درخت طلح پر برگ بسر میبرند در سایه کشیده و گسترده و در کنار آبشارها و میوه های فراوان که هرگز قطع و ممنوع  نمی شوند و همسرانی گرانقدر، ما آنها را آفرینش نوین بخشیدیم و همه را بکر قرار داده ایم وهمسرانی که به شوهران خود عشق میورزند و خوش زبان و فصیح وهم سن وسالند. این متن در تمامی ترجمه ها با کمی تغییر که بافت متن را عوض نکند آورده شده است . دو عامل اول هن در انا انشاناهن و دوم فجعلناهن ابکارا این تصور در گذشتگان باعث شده معنی فرش را که در فرهنگ عوام آن زمان، زن بستر مرد مفهوم میشده  تفسیر شود. حدیثی از حضرت رسول اکرم (ص) در کتب روائی شیعه و سنی ذکر شده و مورد قبول هر دو است و آن الولد للفراش و للعاهر الحجر،است صرفنظر از اینکه این حدیث واقعی است یا غیر واقعی در تخصص ما نیست. موضوع مهم مطرح شدن آن نقل قول در زمانی است که ابن عباس فرش را زن معنی کرده است و این نشان میدهد که فرش معنی رختخواب میدهد و اصطلاحا جائی که زن و مرد بر روی آن قرار می گرفته اند مفروش و بستر معنای لغوی آن است. این بحث مفصلی دارد و تحت عنوان قاعده فراش معروف است بر روی کلمه کلیک نمایید از ویکی فقه است.

مفسرین این حدیث را بسیار بحث و بسط داده اند و همگی فراش را زن گرفته اند و مرد را صاحب زن تعریف کرده اند که از دید مرد سالاری حاکم بر فرهنگ عرب جاهلیت بوده است و سایر مفسرین هم این را مبنای تفاسیر خود گرفته اند و به قرآن مراجعه نکرده اند که قرآن از این کلمه چه تعریف کرده است. درسوره الرحمن این آیه را مثل میزنیم مُتَّكِئِينَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَيْنِ دَانٍ.بهشتیان بر فرش هائی تکیه یا نشسته اند.

متکئین معنی تنها تکیه دادن نمی دهد. معانی متفاوتی دارد. اینجا فرش معنی زن نمی دهد. فرشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ. موضوع باغ است و سبزی و خرمی که استعاره از مراتع و چمن زارهای سبز. همان معنی اصلی که زیرانداز یا بستر است معنی میدهد که امروزه فرش نامیده میشوند. فرش کاشان فرش یزد و غیره. در آیه دیگر وَالْأَرْضَ فَرَشْنَاهَا فَنِعْمَ الْمَاهِدُونَ و زمین را گستراندیم ( فرش کردیم در زمان گسترش قاره ها و روی آن مراتع و چشمه زار ایجاد کردیم)و این جا هم زن معنی نمی دهد. زمین هم معنی کره زمین بیست، خشکی یک پارچه را گسترش داد و به چند قاره تبدیل کرد. استعاره از بستر کشاورزی و مراتع را توسعه داد. حال به فرش المرفوعه در سوره الرحمن نگاهی بیاندازیم

وَفُرُشٍ مَّرْفُوعَةٍ- إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء

در این ردیف آیات موقعیت اصحاب یمین که بعد از سابقون دارای مقام رفیع هستند در بهشت را توصیف می فرماید. وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ - فِي سِدْرٍ مَّخْضُودٍ- وَ طَلْحٍ مَّنضُودٍ- وَظِلٍّ مَّمْدُودٍ- وَمَاء مَّسْكُوبٍ- وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ- لَّا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ- در آن باغ سدر مخضود، طلح منضود، ظل ممدود و ماء مکسوب که بیانگر باغی سر سبز با سایه های گسترده و آبشارهای فراوان و طبیعت مادی مانند باغهای زمین وجود دارد که اصل مطلب اشاره به مادی بودن قیامت است و شرایط طبیعی هم مانند زمین کنونی است و بعد از آن به میوه های فراوان و سالم و با ثمر دادن مکرر لا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ نه میوه های آن قطع می گردد و نا سالم و سمی نیستند این اشاره دارد به تکامل طبیعی خاص خود که روی آن خلق آنها برنامه ریزی و کار شده است. به یکباره خلق نشده اند دوره انشاء را گذرانده اند. وَفُرُشٍ مَّرْفُوعَةٍ- إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء- فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا- عُرُبًا أَتْرَابًا. کلمه انشاء خلقی است که در درون پروسه زمان بر تکامل ایجاد شده. در کنار درختان و سایه ها و آب آبشار باید مراتع و سبزه زار ها و چمن زار های عالی (رفیع شده در کمال تکامل خود که صنع خداوند است) با برنامه ریزی تدوین شده الهی صورت گرفته است. فرش بستر پوشیده از چمن زارهای سبز و مراتع زیبا و با درجه ممتاز، رفیع و یا عالی است إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء، هن ضمیر مونث مجازی فرش و فاکهه و سایه ها است. همه اینها را خداوند در پروسه زمان بر خلق و انشاء ایجاد کرده و آن را دست نخورده برای استفاده بهشتیان قرار داده است. هر بکری بکارت زن نیست. هر آب جهنده هم آب مرد نیست؟ گذشتگان با تصورات ذهنی حاکم آن دوران آن را تعریف کرده اند چرا ما فکر خودمان را به کار نمی گیریم و در آیات متشابه تفکر و تعقل نمی کنیم.

همه این موارد که در آیات فوق ذکر شده است ریشه در خاک دارند و تمامی موارد ذکر شده در آیات مانند سدر، طلح، میوه سایه درختان عرب همسان و هم نسل هستند که ماهیت آنها همه به خاک بر می گردد و اشاره قرآن به مطلب بسیار مهم است که قیامت ماهیت مادی دارد و زمین قیامت که این زمین نیست و زمین دیگری است تمامی پدیده های طبیعی این زمین را دارد و همه آنها در پروسه تکامل ایجاد شده اند و از خاک. این بدان معنی است که دو جهان مادی وجود دارد و دو زمین است و هر دو یک پروسه طبیعی را طی میکنند واینکه خداوند میفرماید در قیامت زمین به خداوند به ارث میرسد و یا زمین و سماء زمین همه در دست قدرت او باقی میمانند. بررسی قیامت از نظرعلم و قرآن همه این ها دارای یک جهان بینی واحد و بهم پیوسته است. اگر کسی جهان بینی قرآن را درک نکرده باشد هم آهنگی بین آیات را از دست میدهد و دچار شبهه فراوان میشود.

مثلا می گویند در بهشت خوردن و نوشیدن است و همبستری ازواج هم هست ( ولی حوریان بهشتی و فرش زنان زیبای کم سن و سال بعد از هر هم بستری بکارت خود را از دست نمی دهند. همه هم سن و سال و زیبا هستند. میگویند خداوند هوای مردان را زیاد دارند ولی  باید گفت که مردان هوای  خود را خوب داشتند و قرآن را به نفع امنیه خود تفسیر کردند و عدالت خداوند مهربان را زیر علامت سوال بردند. تصورات غلط ذهنی روزگار آیات خداوند را به کجا کشانده) ولی مدفوع، ادرار و حیض و امثالهم نیست. بنابراین دنیای خیالی درباره قیامت برای خودمان ساخته ایم. وقتی لحم طیرا، نوشیدنی فراوان، میوه جات متعدد خورده می شود و از طرف دیگر قیامت هم مادی است که خداوند فرموده اثر انگشت های شما را نیز خلق می کنیم یعنی بدن کاملا مادی و از همین نفس است. بنابراین سیستم بدن مادی باشد. خوردن و نوشیدن هست ادرار و مدفوع هم هست. حیض و بچه دار شدن هم قاعدتا باید باشد و اینطور نیست که  ازواج  هر وقت بخواهند بچه دار شوند  فورا بچه آماده تقدیم می شود. این ها را از کجا در آورده اند در آیات چنین مفهومی استنباط نمی شود. آیا عقل و فکر نداریم و آیا منطق قرآن این را می پذیرد، تفکر و تعقل در آیات قرآن ضروری است. از طرف دیگر آیا اصحاب یمین فقط مرد ها هستند که فرش المرفوعه برایشان در کنار میوه آماده نگه داشته شده و زنان جزء اصحاب یمین نیستند و سوالات بی شمار؟ بنابراین تفسیر ما اشکال دارد و باید بازنگری شود و به بحث شبهات بنا حق  درباره آیات قرآن خاتمه داده شود. خداوند به همه ما نعمت درک مفاهیم عالیه آیات متشابه را عنایت فرماید انشاءالله. سید محمد تقوی اهرمی تیر ماه 1398 ویرایش خرداد 1399

• قبلی
• بعدی