قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ

در زمین گردش کنید و بنگرید خداوند چگونه حیات را آفرید. بر اساس آخرین یافته های علم زیست شناسی پایه و اساس حیات از حما مسنون آغاز شد، توده نرم سیاه چسبنده بر روی سفال داغ و پخته ،ماکرو مولکول های آلی زنجیره ای حامل کد های ژنتیکی . زیبا ترین و پر مفهوم ترین کلمه از مشهودات حیات و این نقطه آغاز تکامل حیات است. هدف این سایت آشنائی بیشتر با قرآن مجید و نگاه به آن با دید و عینک علوم طبیعی و فیزیک است و شفاف کردن موضوعات خلقت کیهان در شش روز ، زمین در دو روز و مفهوم هفت آسمان و خلقت آن در دو روز و اقوات در چهار روز از دیدگاه قرآن و مقایسه آنها با آخرین نظریه های علمی است. موضوع مرگ و حیات، قیامت از دید علم فیزیک و قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. مقالاتی در این زمینه تقدیم باز دید کنند گان سایت می گردد به علاوه بر اساس کیف بدأ الخلق شما را با بند پایان و حشرات ایران و عجایب خلقت آن اشنا می کنیم و سایت حشرات ایران تنها سایت حشره شناسی با متنوع ترین انواع گونه های راسته بند پایان در خاور میانه با حدود 20000 عکس دست اول و تصویر برداری شده توسط اینجانب که همه آیاتی از خداوند متعال در حیات زمین هستند. آدرس سایت حشرات ایران .insectsofiran.com

CopyRight © سید محمد تقوی اهرمی.

برای آشنائی با رزومه اینجانب اینجا کلیک کنید.

اینستاگرام     hammanmasnun@

s.m.taghaviahrami94[@]gmail.com

خلقت زمین از نظر علوم طبیعی و قرآن

  

براساس آخرین نظریه اخترشناسی از زمان خلقت کیهان تا تشکیل ساختار مادی آن حدود سه دقیقه طول کشید از پروفسور ارنست مایر. در این سه دقیقه و شش ثانیه سنگ بنای کیهان گذاشته شد و 98 درصد مواد اولیه آن و در طی شش دوره ایجاد شد. در آخرین مرحله فعالیت همجوشی هسته ای پایان یافت و سپس آرامش بر آن حکمفرما شد و حدود چند  صد هزار سال بعد (آخرین نظریه های علمی این مدت را 300000 و یا 700000 سال برآورد کرده اند) (1

بعد از این مدت اتم های هیدروژن و هلیوم تشکیل شدند و حرارت کیهان در این زمان حدود 3000 درجه کلوین بوده است. فوتون ها و نوترینوها ، پس مانده های تشعشعات  کیهانی از زمان خلقت کیهان و ماده تاریک و انرژی تاریک در کیهان مسلط بودند. کیهان همچنان در حال گسترش بود البته با نرخ نسبتا ثابت. سالیان دراز طول کشید، آخرین نظریه های علمی آنرا حدود 8 میلیارد سال حدس میزنند. در اثر تجمع انرژی و ماده دری ک نقطه و تاثیر پذیری نیروی گرانش بر آن ها همه در آن محدوده فشرده شدند (این نظریه تائید علمی نگرفته است و مبهم است ) و در اثر این فشردگی حرارت بالا گرفت و کهکشان ها شکل گرفتند و کهکشان راه شیری ایجاد شد و خورشید و سیارات آن به صورت توده غبار گازی بسیار داغ و به هم پیوسته از مرکزیت کهکشان راه شیری جدا شدند. عمر کهکشان راه شیری را حدود 12 میلیارد و منظومه شمسی حدود 5 میلیارد سال تخمین زده می شود.(2

 

نظریه خلقت کیهان از دید قرآن

ابتدا غیر از نور ذات باریتعالی هیچ چیز نبود نه ماده، نه زمان و نه فضا بر اساس تعریف مادی، عدم حاکم بود به تعریف دیگر هیچ. تمثیل زیبائی در ادبیات داستان های کودکانه ما وجود داشته است که در حقیقت قبل از اسلام به جای بسم الله می گفتند. یکی بود یکی نبود غیر از خدا هیچی نبود. امر و اراده خدا بر آفرینش کیهان قرار گرفت و فرمود باش و در یک آن شد.

بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُون.باش یعنی نبوده است و در آنی شد. کیهان ابتدا (بصورت محیطی غیر مادی) ابداع شد. ابداع یعنی ایجاد از هیچ (ولی خلق نیست زیرا برای خلق باید چیزی باشد که از آن خلق صورت پذیرد)

خداوند احد است و صمد و کیهان را از احدیت و صمدیت یعنی تو پری و فشردگی آغاز کرد و این مرحله ای است که هنوز ماده خلق نشده. مجددا امر و اراده ذات باری تعالی بر آن قرار گرفت که کیهان را از احدیت باز کند و کیهان به یک باره انبساط یافت.

قَالَ بَل رَّبُّكُمْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الَّذِي فَطَرَهُنَّ وَأَنَا عَلَى ذَلِكُم مِّنَ الشَّاهِد ينَ. گفت بلی رب کیهان کسی است که آن را باز کرد و من از جمله تصدیق کنندگان هستم. اولین کسی که از انبساط کیهان نامبر حضرت ابراهیم و در قرآن است

فاطر السموات والارض خداوند خداوند بازکننده کیهان.

خداوند مجددا  امر و اراده فرمود و خلقت کیهان بصورت جهان مادی و در شش مرحله شکل گرفت و هو الذي خلق السموات والارض في ستّة ايام وكان عرشه علي الماء نخست خلق کرد و سپس مدیریت و هدایت آن را بکار گرفت خلق و فسوی ، خلق کرد سپس آن را بیاراست در حالی که مدیریت و طرح و برنامه ریزی او بر ایجاد آب قرارداشت برای ایجاد حیات در کره زمین ، خلقت در این شش روز را  طوری ساماندهی کرد  که در پایان آخرین مرحله ( یعنی در مرحله ششم کیهان از 75 درصد هیدروژن و 25 درصد هلیوم تشکیل و سنگ بنای آب گذاشته شد) برنامه و طرح خود را عملی کرد و سنگ تشکیل آب گذاشته  شد (درباره این مراحل به مقاله خلقت کیهان در شش روز از نظر علم  و قران  مراجعه فرمایید ).

تا اینجا مقدمه ای کوتاه بود بر پیدایش کیهان و این شش دوره در اوایل  خلقت کیهان صورت گرفت و سالیان دراز سپری شد حدود هشت میلیارد سال و از زمان جدا شدن توده ابر گازی و دودی از مرکزیت ابر خورشیدی که به تولد زمین منجر شد. بحث در مورد خلقت زمین آغاز می شود. خداوند متعال در سوره فصلت از آیه 9 الی 12 سیر پیدایش زمین و حیات و هفت آسمان که منظور جو زمین است بطور بسیار زیبائی بیان فرموده. از آنجائیکه این آیات بهم پیوسته است و تمامی در مورد پیدایش زمین و حیات و سپس هفت جو زمین است با هم در ارتباط هستند  و نباید آیه ای از این مجموعه آیات را جداگانه و مستقل از سایر آیات بررسی کرد و گرنه مفهوم کلی آیات از بین می رود. ابتدا همه آیات را را مرور و سپس بر حسب مورد و با شواهد علمی آن را پی می گیریم.

براساس نظریه قرآن زمین در دو دوره تشکیل شد دوره اول از زمان جدا شدن از ابر خورشیدی تا شکل گرفتن به صورت کره مستقل و مذاب و دوره دوم از توده کروی مذاب تا مرحله پیدایش پوسته جامد زمین. مراحل پیدایش زمین از ابتدای خلقت تا پیدایش هفت جو زمین در آیات 9 الی 12 سوره فصلت بوضوح شرح داده شده است .

قُلْ أَئِنَّكُمْ لَتَكْفُرُونَ بِالَّذِي خَلَقَ الْأَرْضَ فِي يَوْمَيْنِ وَتَجْعَلُونَ لَهُ أَندَادًا ذَلِكَ رَبُّ الْعَالَمِينَ.بگو به کسی کافر می شوید که زمین را در دو دوره خلق کرد وبرای او شریک می تراشید.

وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِن فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاء لِّلسَّائِلِينَ-

در آن پوسته جامد را قرار داد و برکت در آن نهاد (میتواند منظور خاک رس و شن باشد که هر دو از ترکیبات سیلیسیوم که همان صلصال است تشکیل شده اند که 99 درصد مصارف غذایی و مایحتاج انسان از آن است) و غذای بیولوژیکی برای تامین نیاز موجودات زنده سواء للسائلین را در چهار دوره برنامه ریزی کرد.

 ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ-

"سپس به آفرینش آسمان پرداخت درحالی که دودی  بود پس به آن (جو زمین ) و زمين فرمود خواه يا نا خواه در(آن طرح قرار گیرید وگرفتند) آیید آن دو فرمان را پذیرفتند"

فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاء أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ-

"پس آسمان را هفت طبقه و در دو روز (دوره) مقرر داشت و در هر آسمانى امر آن را وحى فرمود و آسمان دنيا را به نور ستارگان آذين و آن را نيكو حفظ کردیم .اين است قدرت خداوند  دانا "  

خلاصه مفهوم آیات در خلقت زمین که تسلسل وار آمده این است که خداوند زمین را در دو مرحله آفرید. در آن رواسی یا پوسته جامد را بالای آن قرارداد و سپس و درست بعد از پیدایش پوسته جامد که در آن خیر و  برکت فراوان برای حیات موجودات بود، مواد غذایی موجودات زنده را طی چهار دوره برنامه ریزی  کرد به طوری که به  نیاز درخواست کنندگان (موجودات زنده اولیه خلق شده باکتری های پروبیوت ها) باشد. (قدر به فتحه ق و تشدید دال از تقدیر یا برنامه ریزی می اید و قدر به فتحه ق و سکون دال یعنی مقدار، مفسرین و مترجمین محترم قدر را خلق معنی کرده اند که با آیه تطابق ندارد).

و پس از ایجاد اقوات به خلقت آسمان (جو زمین) زمین پرداخت درحالی که دودی شکل بود و زمین را منظم (شب و روز) و در مدار خود قرارداد و به زمین فرمود خواه  ناخواه  بر این وضعیت قرار گیرید و زمین پذیرفت تمثیلی است برای بیان تثبیت مدار زمین و جو آن که به فضا پرتاب نشود و سپس به ایجاد هفت آسمان در جو زمین پرداخت آن هم در دو مرحله خلق کرد و در هر طبقه آن قوانین خاص آن را تدوین نمود و فضای دور زمین ( آسمان زمین) را به نور ستارگان زینت داد و آن را محفوظ نگه داشت. برای تکمیل مفاهیم آیات فوق از آیات 30 و 31 سوره انبیا هم کمک می گیریم .

أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ

"آيا كسانى كه كفر ورزيدند نمی بینند كه  آسمانها و زمين هر دو به هم پيوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختيم و هر موجود زنده ‏ را از آب پديد آورديم آيا باز هم ايمان نمی‏ آورند" 

سموات والارض اینجا به معنی کیهان نیست. کیهان در ابتدای خلقت ایجاد نشده بود اول بدیع السموات والارض رخ داد خداوند کیهان را ابداع کرد، از هیچ آفرید و بعد از فطرهن ( انبساط ) باز کرد و در ابتدای باز شدن هنوز کیهان وجود نداشت که بهم پیوسته باشند و پس از باز شدن و انبساط  کیهان در شش دوره خلق شد. اول کیهان نبود دوم این آیه دو پدیده جدای خلق شده و بهم پیوسته را می گوید مانند زمین و جو اولیه آن که یکی بودند و اشاره به آب می کند که تمام حیات از آن زنده اند از همه مهمتر ادامه آیه می فرماید و در آن رواسی قرار دادیم . صحبت از زمین است و نه کیهان .اول زمین و جو آن بهم پیوسته بودند و سپس از هم باز شدند و سپس در زمین رواسی قرار داد . سه آیه 30 الی 32 سوره انبیاء در باره زمین است. سیاق آیات را ملاحظه فرمایید .

وَجَعَلْنَا فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِهِمْ وَجَعَلْنَا فِيهَا فِجَاجًا سُبُلًا لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ 31

"و در زمين پوسته جامد را قرار دادیم برای تعادل زمین و جلوگیری از لرزش آن و در آن راههايى پديد آورديم باشد كه راه  يابند " 

وَجَعَلْنَا السَّمَاء سَقْفًا مَّحْفُوظًا وَهُمْ عَنْ ایاتها معرضون-

"و آسمان را سقفی محفوظ  قرار دادیم ولی آنان از این آیات(نشانه هائی که می بینند و توجه نمی کنند ) روی بر می گردانند .32 انبیا.

زمین در بدو پیدایش یک توده عظیم کروی متشکل  از پلاسما و یکپارچه بود. بنابراین ابتدا زمین و جو آن بهم پیوسته بودند و از هم باز شدند و در زمین رواسی قرار گرفت و پستی و بلندی ها را طوری خلق فرمود تا در میان آنها راه هائی برای عبور باشد (راه ها برای عبور مفهوم بسیار زیبا و علمی است فقط باید کمی درباره  وضعیت سیارات دیگر منظومه شمسی اطلاعاتی داشته باشیم تا مفهوم علمی بودن این کلام یعنی رواسی و راه روشن شود طی مقاله جداگانه ای به این مطلب خواهیم پرداخت و پس از جدا ساختن این دو از هم حفاظ  مطمئنی برای آن قرار داد .

این آیات همه در مورد خلقت زمین است. که به آن ها اشاره خواهیم کرد. ابتدا به پیدایش زمین بر اساس آخرین نظریه های علمی اشاره می کنیم. زمین همراه  توده عظیم گازی دودی شکل یکپارچه از توده ابر خورشیدی جدا شد. درجه حرارت بالای این توده عظیم امکان واکنش های هسته ای بین اتم های هلیوم و هیدروژن را فراهم می ساخت و عناصر ازت، کربن، اکسیژن، آهن و بسیاری از عناصر سبک و سنگین تشکیل شدند و این دوره را تکامل اتمی زمین می نامند. در اثر چرخش دورانی زمین عناصر سنگین مثل آهن و نیکل به مرور در مرکز توده  گازی جمع شدند و در اثر افزایش جرم زمین نیروی گرانش زمین شکل گرفت و زمین توانست  توده گازی شکل دور و بر خود را که به فضا پرتاب می شدند دور خود جمع کند .

پروفسور کاپلان زیست شناس معروف آلمانی  در کتاب مبدا حیات می گوید احتمالا شکل گیری زمین از توده گازی و دودی حامل غبار 4/6 میلیارد سال قبل و بسیار با سرعت انجام گرفت (3 و سپس درجه حرارت طی صدها میلیون سال از حدود 20 میلیون درجه به چند هزار درجه کاهش یافت و اتم های عناصری  که در اثر همجوشی هسته ای تشکیل شده بودند با هم ترکیب و مولکول های گازی مانند هیدروژن و هلیوم و سایر مولکول ها مانند آب آمونیاک متان تشکیل می شدند  و در اثر حرکت دورانی به فضا پرتاب می شدند تا زمانی که اتم های آهن و نیکل وعناصرسنگین تر در مرکز زمین قرار گرفنتد و زمین جرم دار شد به این طریق زمین شکل گرفت.

این دوره پوسته زمین در حرارت بالا و برخورد خرده سیارات  و شهاب سنگ ها مرتبا دستخوش تغییرات  شدید میشدند. با پایین آمدن حرارت به بالای نقطه جوش آب بر روی سنگ های پیریت و رس واکنش های شیمیایی مولکول های آلی منجر به  تشکیل اولین سلول های حیاتی شدند. به دلیل تغییرات پوسته جامد زمین آثاری از این دوره قابل مشاهده نیست و آن را دوره تاریک زمین مینامند (3.

برای  بدست آوردن عمر زمین در این دوره از سیارک هائی که به زمین برخورد کرده اند استفاده میشود این خرده سیارک ها و شهاب سنگ ها براساس نظریه علمی همراه زمین و منظومه شمسی متولد شدند بنابراین هم سن زمین هستند. اکثر دانشمندان جدا شدن زمین از توده ابر خورشیدی و شکل گرفتن آن را در دو دوره همجوشی هسته ای یا تکامل اتمی و تشکیل مولکول ها از اتم ها یا  تکامل شیمیایی نام می برند (ارنست مایر و دی کرسان). دوره اول تکامل اتمی جدا شدن زمین از توده ابر خورشیدی و شکل گرفتن آن بصورت توده مذاب و ایجاد جرم در آن. دوره دوم زمین از این مرحله شروع و تا زمانی که پوسته خارجی زمین سرد و لایه خارجی زمین شکل گرفت ادامه داشت .این زمان  با احتساب آغاز تولد زمین حدود ششصد میلیون سال طول کشید .

أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَفَلَا یُؤْمِنُونَ-

"آیا كسانی كه كافرند نمی دانند كه آسمان‌ها (هفت طبقه جو آن) و زمین بهم پیوسته بودند و ما از هم  باز شان  كردیم و هر چیز زنده را در آب آفریدیم پس چرا ایمان نمی آورند."

 گاز هیدروژن و هلیوم و بخار آب در بالای سطح زمین جمع شده و جو اولیه زمین را تشکیل دادند. فعالیت آتشفشانها  و برخورد شهاب سنگ ها و خرده سیارک ها پوسته مذاب و در حال سرد شدن را دائما  تغییر می داند  بخار آب از درون  درزها و دهانه آتشفشان به بیرون راه پیدا می کرد و جو مملو از بخار آب می شد. نظریه های مختلفی ابراز می دارند که خرده سیارک ها و شهاب سنگ ها حاوی مقادیر بسیار زیادی آب بودند و مقدار زیادی آب از طریق اجرام فضائی به زمین منتقل شد.

این آیه در قرآن موید این نظر است در مفهوم متن آن توجه فرمایید .

 وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ  

"خداوند می فرماید ما آب را به اندازه مورد نیاز از فضا به زمین سکونت دادیم" فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ معنی این می دهد که آب از جائی بیرون زمین در زمین ساکن شد. یخ های منتقل شده از فضا درجه حرارت سطح زمین را همینطور کاهش می داد  این جریان حدود چند صد میلیون سال طول کشید و آب در جو اولیه زمین بصورت بخار و سپس در گودال ها تجمع و دریا ها طی صدها میلیون سال تشکیل شدند.

چهار دوره اقوات  اشاره شده در آیه 10 سوره فصلت پس از پیدایش پوسته جامد زمین ایجاد شد و حما مسنون بر روی صلصال(خاک رس پخته و خشک) در این مرحله ایجاد شد. به مقاله حما مسنون و صلصال در قرآن بنیان و اساس حیات در زمین است مراجعه فرمایید

 سماوات والارض در آیه أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا منظور هفت جو زمین است زیرا درانتهای این آیه خداوند به آب و حیات موجودات اشاره و ارتباط سموات والارض و حیات در زمین را بیان می فرماید و این آیه هیچ ارتباطی با کیهان ندارد. درآیه بعدی به ایجاد سقف محفوظ برای آسمان می پردازد که موید این است که سماوات و الارض جو زمین است و نه کیهان

 وَجَعَلْنَا السَّمَاء سَقْفًا مَّحْفُوظًا وَهُمْ عَنْ  ایاتها معرضون-"وبرای آسمان سقف محفوظ قرار داد و این از نشانه های بارز و روشن خداوند است که می بینند و بدون توجه روی بر می گردانند"

خداوند پس از دوره  پیدایش اقوات  به آسمان زمین می پردازد و آسمان زمین یکپارچه بود و این یک پارچه ای یک و نیم میلیارد سال طول کشید تا سیانو باکتریهای فتوسنتز به مرور اکسیژن جو را ایجاد کردند و سقف محفوظ در پایان پیدایش هفت لایه جو زمین ایجاد شد. جو زمین آرام شد و شب و روز شفاف و نور ستارگان زینت بخش زمین شدند .

وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابيحَ وَ حِفْظاً ذلِكَ تَقْديرُ الْعَزيزِ الْعَليمِ فصلت  12–آسمان زمین (دنیا) را به چراغ ها زینت دادیم و آن را محفوظ گردانیدیم که این از قدرت ذات باری تعالی است . 

اشاره کوتاهی به سموات که منظور جو زمین است داشته باشیم .به این آیه توجه فرمایید 

و سخر لکم ما فی السماوات و ما فی الارض جمیعا ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون(جاثیه/13). هر آنچه در آسمانها و زمین است مسخر شما گردانیدیم  که برای کسانی که تعقل می کنند نشانه ای است .

خداوند متعال هر چه در جو یا هفت آسمان زمین قرار دارد مسخر انسان کرد مانند ابر، باران، باد و تمامی پدیده های زمین. انسان با تسخیر فضا توانست به اقطار آن دست یابد و با تسخیر باد و غلبه بر نیروی گرانش هواپیما و موشک و فضاپیما را ساخت. آیا انسان می تواند در کیهان نفوذ کند. و کهکشان ها را به تسخیر خود  در آورد و آیا سفر به ستارگان  دور دست که فاصله آنها میلیارد ها سال نوری است برای بشر امکان پذیر است. خداوند می فرماید درآیات تعقل کنید. پس اینجا السموات معنی هفت آسمان جو زمین است. آیه دیگری را مرور می کنیم

الذی خلق سبع سموات طباقا ما تری فی خلق الرحمن من تفاوت " همان کسی که هفت آسمان را بر فراز یکدیگر آفرید، در این خلقت بخشنده (برای انسان) خللی نمی بینید. مسلما اینجا سبع سماوات معنی جو زمین می دهد نه هفت طبقات بطلمیوسی .برای مطالعه و بررسی بیشتر علاقمندان می توانند به مقاله هفت آسمان از دید علم و قرآن جو زمین است بحث علمی جالب مراجعه فرمایند. 

  سید محمد  تقوی اهرمی اولین نگارش 1393 . ویرایش جدید اسفند 1395 آخرین ویرایش اسفند 1397-ویرایش جدید خرداد 1399-ویرایش جدید مهر ماه 1402



[1] Stevan Weinberg ,Die erste drei Minuten dtv verlag sachbuch 1980

[2]  Ernst Mayer, Evolution ,Spektrum der Wissenschaft,verstandliche Forschung, deutsche Ausgaben von Scientific American 1980

[3]- Reinhard w.Kaplan: Der Sprung derLebens dtv wissenschaftliche Reihe 1978

  

بازدید: 11026

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید