زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا و تصورات غلط از گذشتگان

مقدمه نوشتار

قرآن دارای بینش خاص خود است. خداوند کیهان را برای ایجاد حیات در کره زمین خلق کرد و عرشه علی الماء موید این مطلب است. انشاء انسان در قالب حیات از ابتدای انبساط کیهان رقم خورد. زمین و سماء آن که  جو هفت طبقه آن است هدف  والای و از پیش تدوین شده الهی است و لذا از اهمیت ویژه ای بر خوردار است. آیه 57 سوره مومن

لَخَلْقُ السَّماوَاتِ وَالاْرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ- خلقت زمین و سماوات به معنی هفت طبقه جو آن از خلقت انسان با عظمت تر است. تقریبا تمامی مترجمین و مفسرین محترم کلمه  سماوات و الارض را در این آیه کل کیهان در نظر گرفته اند و باعث شبهه فراوان و بهم ریختگی  معانی  این قبیل آیات شده اند. تنها به کلمه و لکن اکثر الناس لایعلمون توجه  فرمایید. برخی از مردم  در باره  جو زمین و نقش آن در حیات و پیدایش انسان پی برده اند. به آیات زیر توجه  فرمایید. خداوند به پدیده های خلقت که دارای اهمیت ویژه ای هستند قسم یاد می کند و منشاء پیدایش نفس حیات را تذکر میدهد. سماوات و الارض به معنی کیهان هم در قرآن آمده است و هفت آیه به خلقت کیهان در شش روز اشاره شده و چندین آیه هم که تعداد آنها اندک است به کل جهان مادی بر می گردد در حقیقت آیاتی که به ابداع کیهان، انبساط و خلق کیهان در شش روز پرداخته است سماوات و الارض منظور کیهان است و بقیه منظور حو زمین و زمین است که حیات را در آن قرار داد و انسان در آن زندگی می کند و بقیه آیات که کلمه  سماوات و الارض در آن ها مطرح شده همگی منظور جو هفت گانه زمین است که در معرض دید انسان ها قرار دارد. جهان بینی قرآن بر حیات و خلقت انسان و از درون آن ظهور آدم به عنوان انسان تکامل یافته که همه انسان های روی زمین از نسل او هستند. به  آیات زیر در سوره شمس توجه  فرمایید.

وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا- وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا- وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا- وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا- وَالسَّمَاء وَمَا بَنَاهَا- وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا- وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا- فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا - قسم به خورشید و نور افشانی آن و قسم به ماه که از نور افشانی خورشید تبعیت می کند و قسم به روز که پرده تاریکی بر نور خورشید را کنار میزند و قسم به شب که آن را می  پوشاند  و قسم به  سماء و آن کسی که آن را بنا کرد (در اینجا دقیقا جو زمین منظور است و راهی برای دور زدن به تصورات غلط گذشتگان برای کسی نمی گذارد) و قسم به زمین که  آن را  گستراند ( قاره ها را از هم  جدا و گسترش داد و زمین در اینجا کره زمین معنی نمی دهد بلکه خشکی معنی می دهد) قسم به نفس که  آن را سر و سامان داد و  فجور و تقوی را در آن نهادینه کرد. از این آیات چنین استنباط می شود که خورشید و  نور افشانی آن که ماه آن را منعکس و شب و روز آن را پنهان و آشکار می سازند و تمامی این نورافشانی را سماء زمین برای خلق نفس و سویته کردن آن در زمانی که علقه دارای ژن کامل DNA می شود و اساس و پایه رفتار انسان در آن پایه ریزی می شود همه از اهمیت خاصی در خلقت انسان که هدف والای خداوند است دارا هستند که خداوند به آنها و به ترتیب خلقت اشاره می فرماید. اساس بحث ما برای روشن شدن جمله زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا است و برداشت ما از معانی برخی کلمات کلیدی قرآن است مانند دنیا و سماء، زینتها. اگر بر اساس نظر گذشتگان که بر باور ما نشسته بخواهیم تفسیر کنیم وارد یک حوزه خاصی می شویم و تمامی مفاهیم آیات را بهم می ریزیم. بنابراین معنی درست کلمات را باید از قرآن بیرون آورد و به  کار گرفت تا واقعیت آن و بر اساس آیات دیگر و  علوم طبیعی عیان شود. خداوند خلاف علم چیزی را بیان نمی کند. عقل و فهم ما در درک مفاهیم  لغات  نقص دارد.

معنی سماء و سماوات و سبع السموات در قرآن

تا ما نتوانیم مفهوم واقعی این کلمات را به استناد آیات قرآن بیرون آوریم  قادر نخواهیم بود به واقعیت آیات متشابه و رابطه آن با علوم طبیعی برسیم. اساس جهان بینی  قرآن بر حیات و حیات بر سماء  و سبع  السموات والارض بنا شده. این کلمات را باید در متن آیات درک کنیم. اینکه علماء در قدیم چه معنی برای این کلمات نگاشته اند که مسلما با  دید علمی آن زمان برداشت کرده اند دردی از ما دوا نمی کند. باید در دیدگاه آیات  متشابه  و علمی بازنگری شود. سماء در قرآن معانی مختلفی دارد ولی ما به دنبال آن معنی هستیم که با خلقت انسان و حیات سر و کار دارد. آنهم سمایی است که خداوند متعال از آن باران نازل و زمین  بایر را  زنده و سر سبز می کند با بقیه معانی کاری نداریم. حال این سماء که تولید باران می کند و شب و روز می توانند  نور افشانی  خورشید را برای ما آشکار و پنهان نمایند، همان جو زمین است و گردش زمین به دور محور خود و خورشید برای ایجاد حیات برنامه ریزی شده.

اینکه در هزار سال قبل مثلا بالا معنی کرده اند و ما هم  با  تعصب آن را با موضوعات حیات قاطی کنیم خلق شبهه است. وقتی خداوند به نزول باران از سماء اشاره می کند، کل طبقات جو را به صورت یک مجموعه یعنی سماء بکار می برد. بنابراین سبع السموات هم به استناد سایر آیات همان جو زمین است . سبع المثانی این قدر با عظمت است که خداوند به پیامبر گرامی اسلام می فرماید "در حقیقت ما دو کتاب به تو عطا کردیم سبع المثانی و قرآن کریم" تمامی آیات و نشانه های عینی و قابل رویت در حیات زمین که حقانیت خداوند را اثبات می کند در معرض دید ما قرار دارد و آیاتی  که مکمل آیات متشابه در قرآن هستند.

سموات والارض به عنوان یک مجموعه دارای دو مفهوم کلی است کیهان و هفت طبقه جو زمین. انسانی که خداوند خلق کرده و تمامی آیات قرآن برای رهنمود و هدایت او به سمتی که مقرر فرموده نازل شده است در کجا زندگی می کند، محلی که اعمال او در کتاب مبین ثبت می شود در محدوده ای است که دنیا نام دارد. یعنی داخل محدوده حیات یعنی در جو زمین و زمین و نه بالا تر از آن. کره زمین عطای با ارزش خداوند است که در کیهان  تک است -مد الارض . علم و هفت آسمان قرآن تحقیق علمی

رَبَّنَا إِنَّكَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِي وَمَا نُعْلِنُ وَمَا يَخْفَى عَلَى اللّهِ مِن شَيْءٍ فَي الأَرْضِ وَلاَ فِي السَّمَاء-خداوندا آنچه را که پنهان می داریم و آنچه را که آشکارا انجام می دهیم را تو میدانی هیچ چیزی در زمین و سماء (آن) نیست مگر تو بر آن  آگاهی . بسیاری سماء را  کل  کیهان تصور می کنند درست است که خداوند آنچه را که در کیهان هست می داند ولی در اینجا و با توجه به اعمال انسان ها جو زمین و زمین منظوراست. باید توجه داشت که ما در جو زمین (کره زمین) زندگی می کنیم و روی زمین (خشکی) راه می رویم. از یک میلیمتر بالای زمین جو زمین شروع می شود.

مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى- إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشَی- تَنزِيلًا مِّمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَالسَّمَاوَاتِ الْعُلَى-الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى- لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَمَا تَحْتَ الثَّرَى-قرآن را بر تو نازل نکردیم که به رنج افتی- جز برای کسانی که خوف دارند  تذکری باشد- کتابی است از جانب کسی که زمین و سماوات (هفت جو زمین ) بلند را آفریده- خداوند رحمن که به  مدیریت و سا مان  دهی آن استیلا دارد- آنچه در این سماوات و آنچه که در زمین و آنچه بین این  دو و آنچه زیر خاک است از او است.

آیه اشاره دارد به : محدوده حیات را نام برده از جو زمین که آن را بالا برد و هفت طبقه را آراست که اساس حیات بر آن استوار است و هر موجود زنده و غیر زنده ما بین زمین و آسمان مانند بخار آب ،ابر، باد و باران، پرندگان و حشرات و موجودات زنده، انسان هم جزء آنها است و همین طور در زیر خاک که غوغای حیات در آن جریان دارد و بر عهده بندپایان یا  دابه ریز جنبندگان که ماموریت بقاء حیات را بر عهده آن ها گذاشته شده همه به ذات  باری تعالی تعلق دارند. از تنزیل قرآن برای انسان ها  تا  تمامی موجودات در جو زمین و زمین و بین آنها و زیر خاک.

حال بر اساس چه دلیل برخی سماء را از این مجموعه آیات جدا می کنند و به کیهان می چسبانند. چون نظر گذشتگان است و مبنای تفکرا ت ما از آیات متشابه و علمی هم نوشته های آنها شکل داده اند. مهم این است که به نظر گذشتگان خدشه ای وارد نشود اگر قرآن را بد معنی کنیم و پرده  ابهام بر روی حقیقت علمی آن بپوشانیم  مهم نیست چرا نظر گذشتگان اصل است و قرآن فرع ؟  عجب روزگاری شده است. برای تکمیل مفهوم کلمه سماء و سماوات  به آیات 9 الی 12 سوره فصلت مراجعه کنیم  که بیشترین شبهه ها از آنجا خلق کرده اند. به آیات 9 الی 12 آن سوره توجه فرمائید. این آیات یک دسته آیات هستند که همه بهم وابسته و به یک موضوع اشاره می کنند و آنهم خلق زمین تا پیدایش هفت طبقه جو زمین.

قُلْ أَئِنَّكُمْ لَتَكْفُرُونَ بِالَّذِي خَلَقَ الْأَرْضَ فِي يَوْمَيْنِ وَتَجْعَلُونَ لَهُ أَندَادًا ذَلِكَ رَبُّ الْعَالَمِينَ
به کافران بگو برای خداوندی شریک قرار می دهید که زمین را در دو دوره خلق کرد

وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِن فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاء لِّلسَّائِلِينَ
بعد از پایان دو مرحله خلقت زمین رواسی پوسته جامد را از بالا و روی زمین قرار داد و برکت را در رواسی گذارد و اقوات غذای مورد نیاز موجودات تازه خلق شده و یا در حال خلق شدن سواء السائلین) را در چهار دوره زمانی مقدر کرد ( برنامه ریزی طراحی و ایجاد). هنوز زمین جو ندارد و در آیه بعد زمان پرداختن به جو زمین است

ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ
پس از آن به آسمان زمین پرداخت که دودی و تار بود و به زمین و آسمان آن فرمود در این وضعیت تثبیت شوید و آنها قرار گرفتند. که تاریخچه  مفصلی دارد. خلقت زمین از نظرعلوم  طبیعی و قرآن

فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاء أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ
سپس آن را یعنی سماء زمین را به هفت طبقه  قضاهن کرد. قضا  برنامه ریزی و طراحی از پیش تدوین شده  و هن به دو زمین و جو آن که سبع السماوات  تبدیل شده بر می گردد. در هر طبقه  قوانین خاص خود را وحی و بصورت امر و فرمان خود در آن ها قرار داد. آسمان دودی و تار با برنامه ریزی تدوین شده به هفت طبقه آراست (و سپس جو زمین که همان سبع السموات است) آرام و شفاف می شود بطوریکه نور ستارگان در جو زمین به آسانی قابل رویت و از روی زمین به خصوص شب ها زینت بخش آسمان زمین می شوند.

دنیا همان محدوده حیات موجودات زنده که  تنها در کره زمین وجود دارد است و اکنون به دلیل آسمان صاف و شفاف و انعکاس نور در اثر وجود مولکول های بخار آب و سایر عناصر در جو روشن البته در روز و در شب هم به برکت انعکاس نور کم ستارگان در جو قابلیت دیدن و مشاهده هستند آسمان زمین را به چراغ هائی زینت داد، مصباح چراغ است که خداوند نور ستاره را به آن تمثیل زده. جو زمین خاصیت انعکاس و درخشندگی به نور ستارگان و خورشید می دهد.

بنابراین سماء دنیا یعنی سماء کره زمین که حیات در آن جاری است. در آیات فوق کاملا واضح است که سماء  و سبع السماوات به زمین تعلق دارد. آیه دیگری را بررسی می کنیم

وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاء بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ- وَحَفِظْنَاهَا مِن كُلِّ شَيْطَانٍ رَّجِيمٍ-در حقیقت قراردادیم برای شما در سماء زمین برج هائی ( اشکال مختلف قرار گرفتن نور ستارگان) که برای ناظرین زینت داده شد و از کل شیطان رانده شد ه محفوظ کرد. جو زمین را از برخورد  شهاب سنگ ها و خرده  سیارات ریز محفوظ قرار دادیم. برج ها را چه کسی ساخته، انسان های روی زمین وبا وصل کردن نور ستارگان اشکالی درست کردند و پایه علم نجوم بر آن قرار گرفت.آیا این اشکال مثلا از روی کره ماه هم دیده می شوند. جای آنها در فضا تغییری نمی کند تنها جو زمین آن ها را آشکار می سازد.

رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَرَبُّ الْمَشَارِقِ -إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ -وَحِفْظًا مِّن كُلِّ شَيْطَانٍ مَّارِدٍ -خداوند سماوات و الارض وهر آنچه بین آنها است و خداوند  مشارق. بدرستی که ما سماء دنیا را به زینت ستارگان آراستیم و آن را از شیطان مارد حفظ کردیم- با استناد به آیات  فوق اشاره خداوند به هفت جو زمین و زمین است و دلیل این موضوع را از رب المشارق  می توان فهمید. مشارق هم مانند و ما بینهما  در مجموعه جو زمین و زمین قرار دارد . مشارق همانطور که در مقاله  مشارق و مغارب واقعیت عینی در زمین دارند شرح داده شده در قطب شمال و جنوب  قطر کره زمین بسیار کم است و به صفر نزدیک می شود. در راس قطب ها به صفر می رسد اگر محور مدار گردش زمین به دور خود عمود بر محور گردش به دور خورشید بود در این منطقه خورشید دائم می تابید ولی از آنجائی که محور گردش زمین به دور خود به اندازه 23 درجه از خط عمود بر مدار گردش زمین  به دور خورشید کج است شش ماه  شب است و شش ماه روز یعنی در یک مکان هم غروب داریم و هم طلوع و در مدت 24 ساعت که شب و  روز می خواهند بعد از شش ماه عوض شوند ما صحنه جالب مغارب و مشارق را در یک مکان مشاهده می کنیم. خورشید در یک محل به دفعات غروب و طلوع دارد و صحنه مشارق و مغارب دیدنی است و قرآن در 1499 سال قبل این پدیده را بیان کرده و علم حدود یک قرن است که کشف کرده است. به کلمه این سماء که در آن به نور ستارگان تزیین کردیم توجه به فرمایید. این سماء را خداوند در حفاظی قرار داد. وَحِفْظًا مِّن كُلِّ شَيْطَانٍ مَّارِدٍ، سماء یا جو زمین را از هر عامل سرکشی  حفظ فرمود.شهاب سنگ ها،اشعه ماوراء بنفش، طوفان های خورشیدی. حال بر اساس چه دلیلی باید سماء دنیا را کیهان بگیریم و شبهه درست کنیم و قرآن را در مهجوریت علمی قرار دهیم.

بنابراین سماء متعلق به زمین است و این پدیده در زمین اتفاق میافتد. ستارگان در آسمان  جودار زمین زینت آن هستند. این  به  این معنی نیست که ستارگان در سماء زمین استقرار دارند. شب هنگام به دلیل شفافیت آسمان و وجود مولکول ها در آن نور کم ستارگان را با انعکاس خود تقویت می کنند و ما ستارگان را در حال تلوتلو نورهای آن میبینیم.

دنیا کره زمین است که محدوده حیات را در بر گرفته است

دنیا در قرآن محل زندگی در حیات زمین معنی میدهد. زندگی دنیا و آن را در برابر آخرت آن دنیا و یا دنیای پس از مرگ قرار داده است. يَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِّنَ الحْيَوةِ الدُّنْيَا وَ هُمْ عَنِ الاَخِرَةِ هُمْ غَافِلُون؛ از زندگى دنيا، ظاهرى را مى‌شناسند، و حال آن كه از آخرت غافلند. روم 7. حال چرا در برخی آیات به الادنی معنی شده. برای این است که نزدیک تر از زندگی آخرت است. یکی از معانی آن پستی در برابر بلندی است. به قسمتی از آیه 42 سوره انفال توجه فرمایید.

إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا وَهُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْوَىٰ وَالرَّكْبُ أَسْفَلَ مِنْكُمْ
همان زمانی که سپاه شما در وادی  نزدیک و دشمن به  مکانی دور (از شهر مدینه) بود و آن کاروان (تجاری ابوسفیان) فرو دست شما قرار داشتند. البته پستی یعنی بی ارزشی را که مترجمین برای دنیا می نویسند در قرآن مفهوم ندارد. شما در بلندی و آنها در پستی (مکان پایین دست) و ارتباطی به دنیا که ما زندگی میکنیم ندارد.

الْمالُ وَ الْبَنُونَ زينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلاً؛-ثروت وفرزندان را خداوند زینت این زندگی قرار داده (دنیا  زیبا و با ارزش است و پست نیست) ولی کار های خیر را باقی و پایدار میداند که  نزد خداوند از ارزش  بالائی  بر خوردار است.

مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الدُّنْيا وَ مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الْآخِرَةَ. از شما برخی طالب دنیا و برخی طالب آخرت هستید. از چند آیه بالا چنین استنباط می شود که دنیا زندگی کنونی است و در کره  زمین است. اینکه می فرماید سماء الدنیا یعنی سمائ کره زمین و ارتباطی با سماء نزدیک به کره زمین و اطراف آن ندارد. گذشتگان سماء الدنیا را آسمان نزدیک به زمین معنی کرده اند که از نظریه بطلمیوسی که مطابق علم روز آن زمان بوده گرفته اند. بر اساس این نظریه منسوخ شده زمین  ثابت و مرکز عالم بوده و هفت آسمان، هفت محدوده پوست پیازی  دور زمین بوده  و آسمان اول  که ستارگان و خورشید که برای ما قابل رویت بوده اند همه در آسمان نزدیکتر به زمین که همان آسمان اول تصور می کرده اند و به دنیا معروف بوده آسمان هفتم هم جایگاه خدا و ملائکه بوده و در آنجا هم  چهار پایه ای ( کرسی) گذاشته و خدا را بر آن نشانده بودند. هنوز هم این تفکر که سالیان دراز هزارساله بر باور دانشمندان نشسته بود مبنای تفسیر و ترجمه قرار گرفته بود همچنان طرفداران پر و پا قرصی دارند. برای نمونه به تفسیر زینه السمائ الدنیا مراجعه و قضاوت نمایید.

ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء را چنین معنی میکنند، سپس به خلق کیهان پرداخت"و فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ را هم قضا را خلق  کردن معنی میکنند و این تصور غلط در اذهان را  تقویت میکنند که اول زمین خلق شد و سپس سماء یعنی کیهان و بعد از آن هفت آسمان  بطلمیوسی خلق شد و شبهه اندر شبهه ایجاد می کنند و بازار تفکرات امثال سروش و معاندین را گرم نگه می دارند. این مطلب که کیهان در هشت  یا  شش روز خلق شد هم  که  بر اساس این تفکرات رونق گرفته در اکثر تفاسیر دیده می شود نتیجه تصورات غلط  در برداشت از آیه فوق است قضاهن و قدر فیها اقواتها هر دو را هم خلق کردن معنی می کنند که خلاف آیه فوق است و این چنین شبهات را خلق می کنند. البته گذشتگان کار درستی کردند و براساس علم روز تفسیر کردند و تحویل ما دادند و سالیان دراز بر باور ما نشست. ولی متاسفانه این خواست و اراده در علماء محترم هنوز پیدا نشده که ما هم  مانند  گذشتگان آیات را با علم روز تفسیر کنیم.

بنابراین بر اساس علم و قرآن دنیا محدوده درون کره زمین است که حیات در آن جریان دارد و لازمه حیات هم خورشید و ماه  و شب و روز و جو هفت طبقه زمین و ما بینهما و تحت الثری است. مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الدُّنْيا وَ مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الْآخِرَةَ-برخی دنیا را برمی گزینند و برخی آخرت. اگر دنیا اطراف کره زمین بود چگونه انسان ها می توانستند آن را  بر گزینند. تفکر و تعقل و تدبر در آیات ضروری است. سید محمد تقوی اهرمی اردیبهشت 1398 ویرایش جدید خرداد 1399-ویرایش جدید آذرماه 1402

• قبلی
• بعدی