خَلَقَکُمْ مِنْ تُراب ثُمَّ مِنْ نُطْفَة و مفهوم علمی آن

مقدمه نوشتار

خلقت انسان در قرآن اگر با دید صدر اسلام و روایات مربوطه نگاه کنیم با تناقصات فراوان برخورد می کنیم و واقعیت آیات متشابه در این مورد را مخدوش می کنیم. اما اگر با سایر آیات مقایسه و مفهوم کلمات را از قرآن استخراج کنیم بسیاری از مجهولات علمی در خلقت انسان را در اختیار دانشمندان قرار می دهیم. کلمات کلیدی تراب، طین، صلصال، حما مسنون، نطفه، قرار مکین کاملا حساب شده و هم آهنگ و بر اساس معانی خاص خود نازل شده و اعجاز قرآن هم در این است. البته باید با آخرین یافته های علم زمین شناسی و زیست شناسی آشنا باشیم چرا که آیات متشابه به فرموده قرآن -وَلَقَدْ جِئْنَاهُم بِكِتَابٍ فَصَّلْنَاهُ عَلَى عِلْمٍ هُدًى وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُون در حقیقت برای کسانی که ایمان می آورند- کتابی آورده ایم که در آن هر چیز را از روی دانش به تفصیل بیان کرده ایم هدایت و رحمت برای کسانی که آیمان می آورند. فقه اسلامی بر آیات محکمات استوار است و اصل دین بشمار می رود. احادیث و روایات هم به کمک فقه اسلامی می آیند ولی آیات متشابه را که خداوند در آیه 7 سوره آل عمران از تفسیر منع کرده نمی شود با نظر گذشتگان تفسیر کرد باید بر اساس علم روز بیان نمود. آیات متشابه فقط تاویل دارد و هر کس نمی تواند تاویل آن را بیان کند جز اینکه راسخون فی العلم باشد. دانشمندان علوم طبیعی که امر خداوند را در جهان مادی که غیب مشهودات است را کشف می کنند راسخون فی العلم هستند. اگر قرار بود همه گذشتگان بشوند راسخون فی العلم ضرورتی نداشت خداوند بفرماید تاویل آیات متشابه را خداوند می داند و راسخون فی العلم. حال به چه دلیل راسخون فی العلم تنها دانشمندان علوم طبیعی هستند. زیرا آیات متشابه با علوم طبیعی سر و کار دارند و خداوند با تمثیل و تشبیه برای نسل شکوفائی علم نازل فرموده است و دانشمندان علوم طبیعی می توانند قوانین الهی حاکم بر جهان مادی را کشف و در اختیار گذارند. در باره کلمات کلیدی خلقت انسان نوشتار متعددی منتشر کرده ام و در این نوشتار به کلمه تراب می پردازم.

تراب و مفهوم آن بر اساس آیات قرآن

تراب به معنی خاک است ولی در قرآن بر سه وجه کلی بیان شده است.

اول به مفهوم خاک معمولی آیه 82 مومنون-قَالُوا أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ- گفتند: آیا زمانی که بمیریم و خاک و استخوان [پوسیده] شویم حتماً برانگیخته خواهیم شد؟ در آیات متعدد به این مفهوم اشاره شده است.

دوم خاک کشاورزی در آیه 264- يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَّا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ - ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بخششهای خود را با منت و آزار، باطل نسازید! همانند کسی که مال خود را برای نشان دادن به مردم، انفاق می‌کند؛ و به خدا و روز رستاخیز، ایمان نمی‌آورد، کار او مانند قطعه سنگی است که قشر نازک از خاک کشاورزی آن را پوشانده ( و گیاهانی بر روی آن وجود دارد)و رگبار باران آن خاک را (با گیاهان بشوید) و در کشت خود چیزی بدست نمی آورد خداوند گروه کافران را هدایت نمی کند-این خاک مسلما از جنس خاک رس است که حدود نود در صد خاک کشاورزی را تشکیل می دهد.

سوم تراب که در آیات خلقکم من تراب آمده مرحله ای در زمین تازه متولد و سرد شده است که خلقت انسان در آن آغاز می شود، اما خاک نیست وجه دیگر خاک رس است در حقیقت تراب در مرحله خلق خود است که دردل خود نطفه اولیه حیات را پرورده تا مشمول کن فیکون (امر حیات) شود طین و صلصال همان تراب است. انسان از خاک خلق نشده بلکه در خاک خلق شده اشتباهی که مفسرین تکرار می کنند من دو معنی دارد "از" و "در" وبا توجه به سیاق آیه باید تشخیص دهیم از است یا در. به طور مثال اگر انسان از خاک خلق شده بود باید دربدن ما عناصرسیلیسیوم وآلومینیوم فراوان یافت می شد که اصلا وجود ندارد. ضمیری که پرده بر واقعیت های علمی خلقت انسان در قرآن انداخته.

انسان در خاک و از مواد شیمیائی که در دل تراب قرار گرفت خلق شد. طین خاک رس پخته است که در کوزه گری و آجر پزی به صورت سفال در میآید. اشاره قرآن به صلصال کالفخار خاک رس پخته شده در حرارت بالای درون زمین در حال تکمیل شدن که عملا سنگ است و نه خاک در حقیقت وجه نخستین تراب است که طی دوران حدود سه و نیم میلیارد سال در اثر فرسایش به خاک کشاوورزی کنونی تبدیل شده است. در آیات 24 تا 32 سوره عبس به زمان ریز ریز شدن سنگ رس و تبدیل به خاک کشاورزی بسیار زیبا بیان شده است. این زمان سر آغاز رزق و روزی پیدایش مراتع و گیاهان پهن برگ بعد از تفکیک قاره ها و پیدایش کوه ها است. از آنجائیکه حدود هشتاد درصد پوسته جامد زمین از سنگ رس سه لایه تشکیل شده که می تواند در بین لایه های خود آب را نگه دارد در خاک کشاورزی از اهمیت بالائی برخوردار است. در آیه 10 سوره فصلت و بعد از خلق زمین در دو دوره تکامل هسته ای و شیمیائی می فرماید وجعل رواسی من فوقها و بارک فیها. پوسته جامد زمین را بالای زمین قرار دادیم و برکت را در آن نهادیم این برکت همان تراب نخستین به صورت سنگ رس یا طین و صلصال است.

فلْيَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى‌ طَعامِهِ - أَنَّا صَبَبْنَا الْماءَ صَبًّا- ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا- فَأَنْبَتْنا فِيها حَبًّا وَ عِنَباً وَ قَضْباً وَ زَيْتُوناً وَ نَخْلًا وَ حَدائِقَ غُلْباً وَ فاكِهَةً وَ أَبًّا - مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ -پس انسان نگاهی به طعام خود بکند ( که سرنوشت درازی را در دوره تکامل خود داشته تا به غذای مورد مصرف جانداران تبدیل شده ) ما آب را از بالا به درون سنگ نفوذ دادیم و با آن آب سنگ ها را شقه شقه کردیم (و در اثر فرسایش میلیون ساله بعد از گسترش قاره ها شرایط را طوری درست کردیم )تا دانه گیاه بتواند در آن نفوذ و رشد کند و گیاهان ثمر دار و مراتع بیرون آیند که متاعی برا ی شما انعام شما باشد. تراب (سنگ رس یا طین) ریز ریز می شود و به خاک تبدیل می گردد. با توجه به مطالب بالا به آیات تراب نخستین اشاره کنیم.

آیات تراب نخستین

إِنَّ مَثَلَ عِیسَى عِندَ اللّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ کُن فَیَکُونُ-آل عمران59 این آیه مثال زیبائی است که نشان می دهد تراب نخستین مولکول های ساختار ژنوم نوکلئوتید ها، قند ها، پروتئین از بیست نوع اسید آمینه در درون خود نگه داشته و در بین لایه های خود به صورت رسوب آلی حما مسنون ته نشین کرده است و در این رسوب و حرارت سنگ رس داغ صالصال کالفخارمولکول آلی ار.ان.ای ایجاد می شود اما بی جان است. امر حیات به یکباره صادر می شود و خداوند به مولکول بی جان فرمان حیات را صادر می کند و نطفه امشاج نبتلیه در رخداد آغاز حیات خلق می شود. قال له کن فیکون. جدید ترین نظریه آغاز خلق حیات از مولکول RNA شروع شد. آدم نخستین انسان تکامل یافته در زمین در پروسه حیات آغاز به شدن می کند و نخستین مولکول حیات در روند تکامل به نطفه و سپس به علقه و غیره خلق می شوند.

اینکه این تحولات را مفسرین در رحم زن قرار داده اند مراحل رشد جنین نامیده و به کلمه خلق توجه نشده و نطفه را آب مرد گرفته اند تصورات صدر اسلام است که با سایر آیات خلقت انسان هم خوانی ندارد و اکنون با پیشرفت علوم طبیعی و کشف واقعیت های پیدایش حیات تاویل آن روشن می شود ولی متحجرین روایات را بر قرآن و علم ترجیح می دهند که جای بسی تاسف است. وجه مشترک آدم و حضرت عیسی دریافت امر کن فیکون در ژن نخستین حیات و تغییر در ژن جنسیتی حضرت مریم ع و دوم فرمان کن قیکون در هر دو. یکی در ابتدای آغاز خلق حیات و دیگری به امر خداوند در حضرت مریم ع.

الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ- ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ خداوند تمامی ملزومات لازم برای واکنش های شیمیائی یعنی عناصر فراوان هیدروژن، کربن، اکسیژن، ازت، فسفرو سایر مرحله به مرحله و در چهار دوره پیدایش اقوات برنامه ریزی می کند. همه چیز که آماده شد خلقت حیات را در طین آغاز می کند. این طین همان تراب نخستین است که سنگ رس سه لایه است. مولکول ار.ان ای برای درست شده نیاز به مولکول های ساده سازنده ژن که جدا از هم هستند دارد و به صورت اقوات اسید های آمینه جدا، قند ها و نوکلئوتید ها جدا باید به هم وصل شوند یعنی تحت عمل شیمیائی پلی مریزه قرار گیرند. پس ابتدا اقوات در دل تراب خود را آماده مرحله بعد ( پلی مریزه شدن) می کنند و اقوات نخستین نسل پیدایش حیات است ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ این اقوات در آب کم و حرارت داغ طین با از دست دادن آب و در محیط واکنش شیمیائی کم آب "ماء مهین" به هم می پیوندند و شاهکار خلقت حیات شکل می گیرد و به صورت حما مسنون رسوب نرم در طین ته نشین می شود اکنون مولکول ار.ان.ای به صورت بی جان آماده است که در محل استقرارآن که تراب باشد با امر خداوند مشمول کن فیکون شود در دوره اقتضاء آماده دریافت امر خداوند است و ملکول ار.ان.ای می شود جاندار و هویت نخستین نطفه حیات را به صورت نطفه امشاج از آن خود می کند.

انسان در تراب این چنین آغاز به شدن در پروسه حیات می کند چیزی که دانشمندان در به در دنبال آن هستند و نمی توانند درک کنند که چگونه بی جان به جاندار تبدیل شد. نظر می دهند که حیات از فضا به زمین آمد و نظریه های گوناگون . یکی از معانی متداول خلقکم من تراب ما شما را در تراب آفریدیم یعنی در همین زمین و در خاک از ماده بی جان جاندار شدید. به آیه زیر توجه فرمائید.

هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنسَانِ حِينٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا- إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا- آیا برسرنوشت انسان در روزگار نگذشت که چیز قابل ذکری نبود. انسان ( درحال شدن) هنوز به نقطه ای نرسیده بود که دارای هویتی در رابطه با انسان شود در تراب مواد اولیه شیمیائی او مهیا می شد. این آیه باآیه الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ هم خوانی دارد- ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ سپس نسل بر آمده در شروع خلقت انسان در طین را از رسوب ته نشین شده در آن قرار داد. وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ-در حقیقت ما انسان را در صلصال و از حما مسنون خلق کردیم- إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا-ما انسان را که چیز قابل ذکر نبود از نطفه امشاج نبتلیه خلق کردیم و در آن نطفه شنوائی و بینائی را قرار دادیم. این نطفه در پروسه سامان دادن به علقه تبدیل می شود. تکامل داروین و تکامل قرآن و فرق آن در آیه 67 سوره غافر می فرماید-

هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ مِنۡ عَلَقَةٖ ثُمَّ يُخۡرِجُكُمۡ طِفۡلٗا ثُمَّ لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡ ثُمَّ لِتَكُونُواْ شُيُوخٗا وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّىٰ مِن قَبۡلُ وَلِتَبۡلُغُوٓاْ أَجَلٗا مُّسَمّٗى وَلَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ خداوند است که شما را در تراب خلق کرد و سپس از نطفه( اولین نطفه حیات)سپس از علقه (تک سلولی تکامل یافته از نطفه امشاج که همان نفس واحده است) و پس از آن به صورت طفلی بیرون می آئید تا به کمال قوت برسید و سالمند شوید و از شما کسانی به مرگ زود هنگام که مقرر است برسید (این روند برای آن است) که در آن تفکرکنید. در ادامه آیه 68 هُوَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ فَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ-او است که حیات را به صورت مرگ و زندگی مقدر کرد ( در آیه قبل روی مرگ و زندگی تاکید شده)چون امرخداوند مقتضی اجرا گردد گوید باش و می شود که اشاره به جاندار کردن ماده بی جان است آن چیزی که نیاز به تعقل دارد. تمامی آیات در باره خلقت انسان در تراب اولیه و در زمین اولیه هم خوانی دارد به طور نمونه آیه 11 سوره فاطر-وَاللَّهُ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَهٍ ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْوَاجا-خداوند شما را در تراب خلق کرد و سپس از نطفه و سپس از علقه و در علقه زوجین الذکر و الانثی را قرار داد.

جنسیت نر و ماده را به عنوان ازواجا خلق کرد. سید محمد تقوی اهرمی 3/2/1403

• بعدی